Giả thích về sự thành công của các ngành sản xuất ở Trung Quốc

 

Mình luôn thắc mắc sâu sắc về sự lớn mạnh của KHKT và Kinh tế của Trung Quốc qua sự lớn mạnh của các ngành sản xuất. Mới rồi, đọc qua AI trên kênh truyền thông Project Syndicate, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Trung Quốc Zhang Jun, Trưởng khoa Kinh tế tại Đại học Fudan, mới phần nào giải đáp được một phần thắc mắc này.

Ông giải thích là sự phát triển vượt bậc của ngành sản xuất Trung Quốc, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao như chất bán dẫn và xe điện, nơi Trung Quốc đang dẫn đầu toàn cầu nhờ lợi thế giá cả cạnh tranh. 

Từ vị thế phụ thuộc vào đầu tư nước ngoài 20 năm trước, các công ty nội địa Trung Quốc đã vượt qua các đối thủ ngoại, chiếm lĩnh thị phần nhờ quy mô kinh tế khổng lồ, hệ thống giáo dục STEM* mạnh mẽ, và chiến lược công nghiệp hóa hiệu quả. Đó là:

1.  Lợi thế quy mô và giáo dục:
Trung Quốc tận dụng dân số đông và hệ thống giáo dục hiện đại hóa từ thời Mao, đặc biệt là mô hình giáo dục Liên Xô tập trung vào STEM. Với 12 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học mỗi năm (50% trong STEM), Trung Quốc vượt xa Mỹ về số lượng kỹ sư (gấp 7 lần) và sinh viên STEM (gấp 5 lần). Điều này tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, hỗ trợ đổi mới và sản xuất giá rẻ, đặc biệt trong dịch vụ hậu mãi.

2.  Học hỏi từ phương Tây:
Hơn 6 triệu du học sinh Trung Quốc trong 40 năm qua, phần lớn trở về nước, đã mang kiến thức công nghệ tiên tiến, giúp Trung Quốc bắt kịp và vượt qua các nền kinh tế phát triển. Các liên doanh với công ty nước ngoài từ năm 1979 cũng thúc đẩy chuyển giao công nghệ.

3.  Hệ sinh thái sản xuất và vai trò chính phủ:
Trung Quốc xây dựng chuỗi cung ứng và cơ sở hạ tầng mạnh mẽ, hỗ trợ sản xuất tiên tiến. Chính phủ đóng vai trò định hướng, nhưng chiến lược cạnh tranh ngang giữa các địa phương (tỉnh, thành phố, huyện) tạo động lực tăng trưởng, khác với mô hình điều khiển từ trên xuống như nhiều người lầm tưởng.

4.  So sánh với Nhật Bản và Hàn Quốc:
Trung Quốc gợi nhớ đến Nhật Bản (1970s) và Hàn Quốc (1990s) khi họ vượt qua Mỹ trong sản xuất công nghệ cao. Tuy nhiên, với GDP bình quân đầu người chỉ bằng 16% của Mỹ, thành tựu của Trung Quốc ấn tượng hơn, nhờ quy mô dân số và chiến lược giáo dục dài hạn.

Kết luận:

Ngành sản xuất Trung Quốc phát triển vượt bậc nhờ quy mô dân số, giáo dục STEM mạnh mẽ, học hỏi công nghệ phương Tây, và hệ sinh thái sản xuất cạnh tranh.

Đây là mô hình phát triển độc đáo, kết hợp chiến lược chính phủ và cạnh tranh địa phương, tạo lợi thế giá cả và công nghệ, đưa Trung Quốc thành cường quốc sản xuất toàn cầu.

*** 

(*)STEM là viết tắt của Science, Technology, Engineering and Mathematics (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học). Đây là nhóm các lĩnh vực học thuật và nghề nghiệp tập trung vào việc phát triển kiến thức và kỹ năng liên quan đến khoa học tự nhiên, công nghệ, kỹ thuật và toán học.

Trong bối cảnh bài viết, STEM được nhắc đến để nhấn mạnh sự đầu tư mạnh mẽ của Trung Quốc vào giáo dục và nhân lực trong các ngành này, góp phần vào sự phát triển công nghệ cao và sản xuất tiên tiến.