Cà phê
là một trong những món ẩm thực được du nhập theo sự có mặt của người Pháp vào
Việt Nam. Và cũng giống như phở, cà phê bắt đầu len lỏi và đi sâu bám rễ vào cuộc
sống người dân Hà thành từ những gánh hàng rong. Thủa ban đầu (vào cuối thế kỷ XIX) cà phê là thức uống
chỉ dành cho người Pháp và châu Âu ở Việt Nam. Nhưng đến đầu thế kỷ XX, cà phê
đã được “xã hội hóa” và trở thành đồ
uống dành cho giới tư sản và tiểu tư sản (nhất
là giới trí thức cấp tiến) ở thành thị. Các tầng lớp này có thể tìm uống cà
phê từ các gánh cà phê dạo quanh khu vực hồ Hoàn Kiếm.
Khi đó
cà phê được bán cùng với nước chanh, nước vối đặt trên những bộ gánh cải biên từ
gánh bán phở, mì vằn thắn. Cà phê thường được pha sẵn trong chai, hâm nóng và
pha thêm đường rồi rót ra chén cho thực khách tùy theo sở thích và thời tiết.
Dưới đây xin giới thiệu một vài hình ảnh (do bố con Người viết Sử sưu tầm và lưu trữ) về thú thưởng thức cà phê ở Hà Nội thời thuộc Pháp:
Kiốt
giải khát bên bờ Hồ Gươm: Trong thời kỳ tạm chiếm 1947-1954, Hà Nội
không còn vẻ kiêu kỳ và quý tộc nữa nên thú uống cà phê cũng đã trở nên
“dân dã” hơn với người dân Hà thành.

Hàng
cà phê rong Hà Nội: Trong bức ảnh này có thể thấy rõ Đền Ngọc Sơn, cầu
Thê Húc cùng gánh cà phê đặt ngay trên Bờ Hồ, nơi trái tim của Hà Nội.
Khách có thể vừa uống cà phê bên vỉa hè, trong vườn hoa (mới được xây
dựng) vừa ngắm cảnh Hồ Gươm thơ mộng và đôi khi cũng sẽ gặp những tà áo
dài thanh lịch lướt qua.

Tiệm
cà phê bên Hồ Gươm: Những năm đầu thập kỷ 90 của thế kỷ XIX, người Pháp
đã biến Hồ Gươm thành một lẵng hoa quý tộc giữa lòng thành phố mà những
tiệm cà phê nhỏ xen giữa các vườn hoa mới trồng như những con búp bê
nhỏ trong lẵng hoa của các tiểu thư đài các châu Âu.

Cà
phê Hà Nội năm 1902: Đây là 1 trong những tiệm cà phê lớn đầu tiên ở HN
đã được sửa sang nâng cấp để phục vụ cho nhiều du khách, thương gia từ
các nước trên thế giới đến Hà Nội dự hội chợ thương mại quốc tế tại khu
Đấu xảo (nay là khu Cung văn hóa Hữu nghị). Các tiệm cà phê này tập
trung nhiều ở phố Hàng Khảm (nay là phố Tràng Thi) với các thương hiệu
nổi tiếng như Café du Commerce, Café de Paris, Café Albin, Café de la
Place, Café Block và Café de Marseille.

Tiệm
cà phê Phố Tràng Tiền (Paul Bert): Một trong những tiệm cà phê cùng với
khách sạn tồn tại lâu nhất ở Hà Nội với một phong cách uống bên vỉa hè
“rất châu Âu” mà ngày nay lại bị gọi là cà phê “bình dân”.

Tụ
tập và uống cà phê trên sảnh Nhà hát Bờ Hồ: Tiệm cà phê ngay ở sảnh của
Nhà hát nhạc kịch châu Âu đầu tiên ở Hà Nội – Hội hiếu nhạc Hà Nội
(Société Philharmonique d’Hanoi nay là vị trí Nhà hát múa rối Thăng
Long) khiến người ta lầm tưởng như đang đứng ở giữa Paris cuối thế kỷ
XIX.

Giới trẻ Hà Thành uống nước giải khát cạnh Bờ Hồ.