Đọc cuốn “Lễ ký” của Khổng Tử có câu: “Bắt đầu của lễ là ăn uống”. Ăn uống
tưởng chừng như chuyện nhỏ, nhưng lại là bước khởi đầu của lễ nghi và phép tắc.
Khi mọi người đang ăn, họ ở trạng thái thoải mái và tự nhiên nhất, như vậy họ
sẽ bộc lộ những thói quen thường ngày và toàn bộ nhân cách.
Trên bàn ăn, mỗi lời
nói và hành vi đều có thể phản ánh sự tu dưỡng của một người. Nếu bạn muốn nhìn
rõ một ai, cách trực tiếp nhất là cùng họ dùng bữa.
Ông bà ta để lại nhiều câu nhắc nhở tế nhị trên bàn ăn cho con cháu như:
- Ăn trông nồi, ngồi trông hướng.
- Lựa cơm gắp mắm.
- Ăn miếng ngọt, trả miếng bùi.
- Trời đánh còn tránh miếng ăn.
- Ăn bớt bát, nói bới lời...
1. Người ăn uống đoan chính là người được giáo
dục tốt
Có câu nói:“Đứng có tướng đứng, ngồi có tướng ngồi, ăn
có tướng ăn”. Tướng ăn, có nghĩa là hình thức biểu hiện và thái độ ứng xử
của một người trong bữa ăn. Một bữa ăn thường có thể tiết lộ sự giáo dưỡng thực
sự của một người.
Một người có giáo dục
thường ăn uống đúng mực. Họ biết tiết chế chính mình, cũng biết tôn trọng người
khác.
Trước khi vào bàn ăn,
họ dựa theo tôn ty, để bậc trên ngồi trước, rồi mới
theo sau. Khi bắt đầu bữa ăn, họ để các bậc trên động đũa gắp trước, là vãn bối
nên gắp sau, tỏ vẻ tôn kính. Khi gắp thức ăn, không tùy tiện gắp lật ngửa lựa
chọn, không ưng liền gắp sang miếng khác mà gắp theo trật tự.
Khi ăn, họ ăn chậm,
nhai kỹ, môi miệng, thức ăn và bát đũa gọn gàng lịch sự. Không chơi trò chơi
trong điện thoại, không nói lảm nhảm, không cười nói bậy bạ. Sau khi ăn xong,
nhẹ nhàng sắp xếp bát đũa ngay ngắn, lau miệng sạch sẽ, chào hỏi và rời bàn một
cách lịch sự.
Đối với bậc lão niên,
họ biết kính sợ, đối với thức ăn thì ăn với thái độ biết ơn, không coi nhẹ,
phung phí, quý hạt cơm như vàng, cố gắng ăn hết lượng cơm trong bát và ăn hết
phần thức ăn đã gắp, khăn ăn dù là đồ bỏ đi cũng chú ý để gọn gàng.
Trong “Đạo Đức Kinh” có câu: “Thiên hạ đại sự, tất tá ư tế”, tức là
mọi việc lớn trong thiên hạ đều phải làm chi tiết. Phàm làm việc gì, chi tiết
quyết định thành bại. Những sự việc diễn ra trên bàn ăn tuy vặt vãnh, nhưng lại
chứa đựng quá nhiều quy tắc và lễ nghi. Nếu tướng ăn tốt, đồng nghĩa người này
được giáo dục tốt, có thể được mọi người hoan nghênh, coi trọng và chúng ta nên
kết bạn với họ.
2. Mời người gọi món, biết đặt mình vào vị trí
của người khác để suy xét
Gọi món là phần quan
trọng nhất của bữa ăn. Có vẻ như gọi món là cách dễ dàng, nhưng đó là cả một
kiến thức tuyệt vời.
Những địa điểm khác
nhau có các món ăn khác nhau, và những người khác nhau có sở thích ăn uống khác
nhau. Do đó, gọi món không chỉ có thể quyết định chất lượng bữa ăn mà còn bộc
lộ khí chất của một người.
Có người khi mời người
ta đi ăn thì niềm nở, hiếu khách. Nhưng khi gọi món thì tự họ đứng lên chọn món
cho hết thảy mọi người. Họ tự cho mình là trung tâm bữa tiệc, chỉ quan tâm đến
thị hiếu và sở thích cá nhân mà không quan tâm đến khẩu vị của người khác. Hoặc
họ chỉ hỏi lấy lệ mà không cho người khác xem thực đơn tự chọn. Nói chung họ
rất nhất thống, lộ vẻ kiêu ngạo và ích kỷ.
Một người thực sự lịch
sự có thể đứng ở góc độ của đối phương mà dàn xếp một bữa ăn khiến mọi người
đều thỏa mãn. Người này không chỉ hào phóng, mà còn chủ động yêu cầu mọi người
chọn món. Họ tích cực giới thiệu các món ăn, các món đặc sản và đồ uống phù
hợp, nhưng tùy ý để mọi người chọn lựa.
Ngay cả khi đối phương
chân thành nói rằng: “Bạn có thể gọi bất
cứ thứ gì bạn muốn”, người lịch thiệp cũng sẽ cân nhắc. Họ đặt mình vào vị
trí của người khác, xem xét sở thích của nhau, thậm chí để ý cả quan niệm tiêu
dùng để mọi người được chọn món ăn họ yêu thích.
Người xưa có câu: “Tá nhất ban dĩ khuy toàn báo, dĩ nhất mục
tận tinh thần”; đại ý là nhìn thoáng qua để thấy toàn bộ con báo, và thấu
tận tinh thần chỉ bằng một cái liếc mắt.
Người biết đặt mình vào
vị trí của người khác, có trình độ văn hóa sẽ tôn trọng lựa chọn của người khác
khi gọi món. Họ đủ nhạy bén để quan tâm đến sở thích và chú ý đến sự không
thích của người khác. Người dùng trái tim để đặt món là những người chu đáo về
mọi mặt, và họ là những người thực sự có trách nhiệm và ấm áp.
3. Người chủ động thanh toán hóa đơn, coi trọng
tình bạn
Trên bàn ăn luôn có một
số người ăn uống kiểu tranh thủ cơ hội. Họ nói về các món ăn, họ cho người ta
cảm giác rằng họ sẽ là người thanh toán hóa đơn, nhưng họ không thật sự muốn
chi trả. Khi bữa tiệc kết thúc, họ nhanh chóng tìm cớ để lẻn đi trước.
Những người như vậy tàn
nhẫn, ích kỷ và đạo đức giả. Họ đặt lợi ích cá nhân lên trên mọi thứ, trên cả
tình nghĩa và danh dự của bản thân. Bên cạnh một số người “khôn lỏi” như vậy
thì luôn có những người – họ không những sẽ lần lượt thanh toán hóa đơn mà còn
thể hiện thái độ tích cực thanh toán.
Những người này không
ngốc, không thiển cận, không ham tiền, chỉ là họ coi trọng tình nghĩa và lẽ
phải. Trong lòng họ, tình người quan trọng hơn tiền bạc, và họ không quan tâm
đến giá trị nhỏ nhoi của một hai bữa ăn. Trong cuộc sống, mọi người sẽ luôn
tương hỗ cho nhau và không có gì nên hay không nên.
Tuy nhiên, rốt cuộc,
tiền không phải từ trên trời rơi xuống, vì vậy chúng ta không nên coi việc
người khác trả hóa đơn là điều hiển nhiên. Nếu ai đó sẵn sàng chủ động thanh
toán hóa đơn, chúng ta nên trân trọng họ và biết cách đền đáp tinh tế vào những
dịp khác.
4. Người biết kiềm chế uống rượu có tính kỷ luật
cao
Nhân gian có câu: “Không có rượu thì không thành tiệc”.
Trong nhiều trường hợp, việc uống rượu là điều không thể tránh khỏi trên bàn
ăn. Uống rượu không chỉ là một trò tiêu khiển, mà còn tăng thêm phần sôi động
cho bầu không khí.
Nhưng một số người uống
rượu là không còn quan tâm đến hình ảnh của bản thân, tửu lượng cũng như sức
khỏe của người khác. Bản thân họ uống rất nhiều, họ cũng lại dùng đủ mọi lời lẽ
thuyết phục đối phương phải uống theo họ, trong khi tay thì rót rượu hết chén
này đến chén khác, như thể nếu không uống nhiều thì không vui, không uống là
không nể mặt nhau.
Thậm chí vì uống quá
nhiều rượu, kiểu người này sẽ nói năng bậy bạ hoặc bắt đầu gây sự. Một người
như vậy nhất định thường ngày phải có rượu để uống. Họ không có tính kỷ luật,
tự giác trong cuộc sống. Nhân cách của họ cũng không đạt tiêu chuẩn.
Không có gì sai khi
uống rượu trong khi ăn, nhưng trước mặt mọi người, họ không có ý muốn kiềm chế
bản thân. Cuối cùng, những kẻ say xỉn chỉ có thể khiến mọi người chê cười và tệ
nhất hơn cả là gây ra các rắc rối cãi vã.
Có những người trong
bữa tiệc, họ không từ chối uống rượu. Họ vẫn nâng cốc chung vui, nhưng không
say mê mùi vị này. Họ cũng không cố thuyết phục người khác phải uống với họ.
Người này vui vẻ từ trong tâm hồn của họ và nâng ly chỉ là để phù hợp với hoàn
cảnh. Khi dùng bữa với một người như vậy, chúng ta sẽ cảm thấy vui vẻ.
Có câu nói rất hay: “Cách uống rượu cũng là nhân cách”, tửu
lượng của một người chính là phong cách và tính cách của người đó. Những người
trên bàn tiệc vui vẻ, đã uống rượu mà vẫn có khả năng tự kiểm soát mạnh mẽ và
khí chất xuất chúng; sống bên cạnh người như vậy chúng ta sẽ luôn cảm thấy
thoải mái, hạnh phúc và may mắn.