Thêm kiến thức về dao

Do bạn hunglvq cung cấp

Dao Mèo Lai Châu

Mẫu dao này ra đời từ những bàn tay chân chất của người Mông, xã Tủa Sín Chải, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu, nơi cách bưu điện huyện đến những 40km đường rừng.

Lưỡi dài 260mm, cán dài 140mm, belly 50mm, nặng 400g

Lưỡi dao được rèn từ nhíp ô tô và mài bằng tay với đá suối, không hề có vết máy mài. Vỏ được làm từ một loại gỗ sớ mịn bửa đôi, sau đó móc lòng và hoàn thiện bên ngoài bằng cách đẽo. Để giữ hai mảnh vỏ gỗ lại với nhau, người ta hay dùng vòng bằng vỏ cây đào rừng. Gần đây vỏ đào khan hiếm, đồng bào lại làm bằng dây nhựa, hai đầu nối với nhau bằng công nghệ “hàn dép” thần thánh. Cán lại làm bằng một loại gỗ nhẹ, dai, sớ mịn. Khâu dao được làm nhiều kiểu khác nhau. Nếu có sẵn ống kim loại thì cắt ống làm khâu. Còn không có ống thì uốn cong mảnh sắt mỏng và kết nối bằng phương pháp khoá gài. Về nước trui thì phần cứng tập trung tại vùng belly, mềm dần về mũi và cán, giúp chống gãy mũi và giúp dao chịu áp lực tốt hơn. Khi rà giũa thì giũa vừa đủ trượt, theo cảm quan thì độ cứng rơi vào khoảng 59-60 HRC.

Đường sống và đường lưỡi rất liền lạc từ mũi đến chuôi

Nói chung người Mông làm dao “tự nhiên như hơi thở”, cứ ráp những thứ tìm được xung quanh vào và tự nhiên nó …. ra con dao. Tuy hồn nhiên, đơn giản nhưng không hề ngô nghê. Đối với họ, dao làm ra là để sử dụng nên rất thực dụng và lấy chức năng làm trọng. Tuy được làm ra một cách ngẫu nhiên, không niêm luật chặt chẽ nhưng khi quan sát kỹ hơn, ta lại nhận ra được những điểm ưu việt của thiết kế này. Tổng thể vẫn là một con dao đa dụng phù hợp với mục đích EDC – everyday carry. Đường sống lưng uốn rất đẹp và liền lạc từ mũi đến chuôi. Bề dày sống dao được điều tiết rất hợp lý, dày ở gốc và mỏng dần về mũi. Đường mép cũng liên tục, không đứt gãy. Mép bén convex nhẹ với phần trên hầu như là full flat. Điểm đặc biệt mà cần lưu tâm mới thấy là người Hmong không mài bén khoảng 2-3cm phần lưỡi chỗ sát khâu vì mục đích an toàn, tránh tay bị thương khi lỡ trượt lên lưỡi. Cán vẫn tuân thủ tiết diện hình quả trứng “thần thánh” nên rất ôm tay. Và đến đây ta mới hiểu mẫu dao này có đủ các yêu cầu thiết kế cần thiết của một con dao nghiêm túc.

Vỏ dao được làm bằng một loại gỗ sớ mịn bửa đôi, móc lòng và buộc lại bằng dây nhựa

Tiết diện cán hình quả trứng, rất ôm tay

Chuôi dao Mèo “xịn” rất mập, không ốm như của người Kinh copy

Đó là sự pha trộn rất hài hoà, hợp lý giữa “Mèo Thái” Hoà Bình với Mèo Sơn La. “Mèo Thái” cấu tạo chủ yếu bằng đường cong, uốn lượn nhẹ nhàng với đường nét không chê vào đâu được, tuy nhiên khi quá chú trọng vào đường nét, chức năng cố hữu của mẫu dao bị lãng quên. Cái mũi nhọn điệu đà, sexy và quá nguy hiểm này lại đẩy sweet spot về phía cán làm hiệu suất chặt của “Mèo Thái” giảm đi rất nhiều. Trong khi đó, mèo Sơn La với cấu tạo từ phần lớn là đường thẳng đơn giản, dáng dài lại có xu hướng sử dụng như một cây machete. Cuộc hôn nhân này đã giải quyết được các khuyết điểm của cả 2. Mèo Lai Châu có lưỡi ngắn, cấu tạo chính bằng các đường cong với 1 cái belly ưỡn rõ xác định đây là một con dao chặt hạng nhẹ chứ không phải dao phát.

Mèo Lai Châu (giữa) là sự pha trộn rất hài hoà giữa Mèo Sơn La (trên) và Mèo Thái Hoà Bình (dưới)

Với belly ưỡn rõ, chứng tỏ đây là một loại dao chặt hạng nhẹ

Để dao ăn sâu vào gỗ, người phương Tây sẽ nghĩ ngay đến việc tăng trọng lượng để tăng động năng, đem lại sức công phá cao vì thể lực của họ dồi dào. Dao châu Á nói chung và dao Mông nói riêng lại tư duy theo hướng ngược lại: tăng độ công phá bằng áp suất, nghĩa là làm mép dao mỏng lại để ăn ngọt hơn. Vì thế, dao không cần quá dày để phải tăng thêm trọng lượng mang vác. Điều này phù hợp với thể trạng người Mông trung bình là nhỏ hơn so với người Kinh chúng ta, chưa kể điều kiện sử dụng của họ là rừng núi, đồi dốc. Mép mỏng đòi hỏi kỹ năng sử dụng khéo léo hơn để tránh làm mẻ, cong dao. Đây không phải là vấn đề với người Mông vì họ sử dụng dao hằng ngày, từ khi tấm bé. Đối với chúng ta, dao Mông sẽ phù hợp với người dùng có đủ kỹ năng, đủ nhận thức và kinh nghiệm sử dụng.

Càng ngắm lâu càng có nhiều cảm xúc nên mình đã quyết định cải tạo nó. Cải tạo thế nào thì hẹn các anh em ở bài sau nhé.

Chúc anh em chơi vui và làm được nhiều dao đẹp.