Tam Giới - Kiến thức bổ túc Phật học

 

Tam giới còn được gọi là Tam hữu, là ba cõi của Vòng sinh tử, là nơi mà loài Hữu tình tái sinh trong theo hướng Lục đạo. Khái niệm Tam giới này có thể hiểu là Vũ trụ quan của đạo Phật.

Tam giới bao gồm:

1. Dục giới có ham muốn về giới tính và những ham muốn khác.

Trong dục giới có 6 loại hữu tình sau:

1. Địa ngục 

2. Ngạ quỷ/Quỷ đói

3. Súc sinh/Loài thú

4. Loài người 

5. A-tu-la 

6. Cõi trời ở cõi dục):

- Trời Tứ thiên vương 

- Trời Đao lợi 

- Trời Dạ-ma hoặc trời Tu-dạ-ma

- Trời Đâu-suất 

- Trời Hoá lạc

- Trời Tha hoá tự tại

2. Sắc giới: các vị ở đây thuộc nam tính nhưng đã chấm dứt mọi ham muốn, ăn uống, nhưng còn có khoái lạc. Đây là thế giới của các người trời trong cõi Thiền.

Hành giả tu tập thiền định có thể tái sinh trong cõi sắc. Sắc giới gồm bốn cõi, mỗi cõi lại được chia thành nhiều cõi trời khác nhau:

· Trời Sơ thiền với ba cõi sau:

- Trời Phạm thân

- Trời Phạm phụ

- Trời Đại phạm

Có hệ thống ghi thêm cõi trời thứ tư của trời Sơ thiền là trời Phạm chúng Trời Nhị thiền với ba cõi sau:

- Trời Thiểu quang

- Trời Vô lượng quang

- Trời Cực quang tịnh, kiểu dịch cũ là trời Quang âm

Trời Tam thiền bao gồm:

- Trời Thiểu tịnh

- Trời Vô lượng tịnh

- Trời Biến tịnh

· Trời Tứ thiền gồm có:

- Trời Vô vân

- Trời Phúc sinh

- Trời Quảng quả

- Trời Vô tưởng

- Trời Vô phiền

- Trời Vô nhiệt

- Trời Thiện kiến

- Trời Sắc cứu kính

- Trời Hoà âm

- Trời Đại tự tại

Có sách xếp trời Vô tưởng, trời Vô phiền, trời Vô nhiệt, trời Thiện kiến, trời Sắc cứu kính, trời Hoà âm thuộc trời Tịnh phạm, không thuộc về trời Tứ thiền.

3. Vô sắc giới: thế giới này được tạo dựng thuần tuý bằng tâm thức và gồm bốn xứ.

Vô sắc giới gồm:

- Xứ Không vô biên

- Xứ Thức vô biên

- Xứ Vô sở hữu

- Xứ Phi tưởng phi phi tưởng

Hành giả tu học Tứ thiền bát định có thể sinh vào bốn xứ này.