Lưu manh không đáng sợ, chỉ sợ lưu manh có tri thức!

 st trên net.

Charles de Secondat Montesquieu

Nhà tư tưởng người Pháp, Charles de Secondat Montesquieu, người nổi tiếng với thuyết tam quyền phân lập có ảnh hưởng lớn tới sự hình thành Hiến pháp Hoa Kỳ, đã từng trình bày và phân tích về 10 tội ác, trong đó ông cho rằng tri thức không có lương tri chính là một tội trong số đó. Montesquieu nói: mục đích học tri thức là nhằm cải thiện hiện trạng của con người và cuộc sống, mà việc cải thiện cuộc sống nên nằm dưới sự chỉ dẫn của lương tri thì mới có thể hoàn thành một cách tốt đẹp hơn.

Tri thức không có lương tri tức là tri thức làm tổn hại con người, nắm giữ chúng càng nhiều thì nguy hại càng lớn. Ví như những tri thức và kỹ năng về lừa gạt, làm giả, trộm cắp... đều thuộc loại này. Tri thức không có lương tri chỉ có thể mang lại cho con người nguy hại và tai họa. Trong lịch sử nhân loại tràn ngập những giáo huấn như vậy.

Người sáng lập Andover, trường tư thục độc lập danh giá hàng đầu Hoa Kỳ, đã viết: “Trọng tâm chính trong công việc của hiệu trưởng là chú ý đến sự phát triển tâm linh và đạo đức của những đứa trẻ mà ông ấy chịu trách nhiệm, điều này là cao hơn bất kỳ trách nhiệm nào khác”.

Trong thế giới của thế kỷ 21, văn minh nhân loại đã nhận thức được rằng lương tri quan trọng hơn tri thức.

Đáng tiếc là ở nhiều nơi, trong hệ thống giáo dục lấy thi cử lấn át chất lượng giáo dục, giáo dục đã trở thành một nấc thang trong hệ thống thứ bậc và điểm số đã trở thành mục tiêu cao nhất của việc học. Đây là một khuyết thiếu trầm trọng.

Nhưng khi lương tri khuyết thiếu ở bình diện rộng trên xã hội, mỗi chúng ta đều có thể là nạn nhân. Thậm chí tội phạm công nghệ cao nổi lên không ngừng, mà căn nguyên của nó là khiếm thiếu của hệ thống giáo dục nêu trên.

Kỳ thực lương tri là ngọn nến được Đấng tối cao đặt sâu vào tâm linh con người, là tình cảm cao quý của con người. Lương tri là tiền đề của sự ăn năn, không có lương tri và sự ăn năn thì con người sẽ không điều ác nào mà không dám làm.

Sử học gia Tư Mã Quang nói rằng: “Có đức có tài là thánh nhân, có đức không tài gọi là quân tử, không đức không tài là người tầm thường, có tài không đức là tiểu nhân. Kẻ tiểu nhân vì lợi ích thì không từ bất cứ việc ác nào”.

Montesquieu nói tri thức là của cải quý giá tạo phúc cho nhân loại, nếu nó không được sử dụng vào mục đích tốt mà rơi vào tay những kẻ chà đạp lên điều thiện thì sẽ gây nguy hại cho lẽ phải, cho chính nghĩa. Nếu nền giáo dục chỉ chú trọng đến lợi ích vật chất mà bỏ qua việc hướng dẫn, uốn nắn tình thương và lẽ phải cho trẻ em thì sẽ tạo thành nguy hại và hậu họan vô cùng cho nhân loại và xã hội. Ngày nay, chúng ta có thể tổng kết sự nguy hại đó bằng một câu: Lưu manh không đáng sợ, chỉ sợ lưu manh có văn hóa!

Bức “Học viện Athens” của Raphael mô tả các nhà thông thái đang tranh luận về tri thức, vật chất và tinh thần.