Bún bò Nam bộ

 

Có nhiều dịp vào Nam, cụ thể là Sài Gòn – mà các bạn biết đấy (nếu đã ghé thăm), nơi đây quy tụ đa số các món ăn khắp các vùng miền đất nước – vậy mà tịnh không thấy món bún bò Nam bộ.

Đem thắc mắc này hỏi mấy bác xích lô, chú xe ôm, ông già bà lão và cả mấy vị học giả (từng là GS Văn khoa, Kinh tế... trước 1975). Mình kể tên món ăn, mô tả nguyên liệu và hương vị, rồi còn cả ảnh minh hoạ… Nhưng tất cả đều nhận được câu trả lời: “Trong này hổng có”, “hổng biết”…

Bún bò Huế gồm thịt bò bắp luộc, chân giò lợn (heo), miếng tiết (bò hoặc lợn)… và nhất thiết phải có ruốc và sả mới chuẩn vị. Xa xưa, các mệ, các o nấu nồi nước dùng phải có dầu điều đỏ au và ớt, ớt thật nhiều. Dân Huế ăn cay lắm và ăn chuẩn là không dùng thìa. Húp mới đúng cách vì đây là món bún chan nước mà.

Ở miền Nam, cụ thể là miền Tây mình chỉ thấy bún mắm của người Khmer (prohoc – bò hóc) mà người Việt biến tấu thêm như bún nước lèo (cá ninh lấy nước dùng, mà phổ biến là cá lóc) hoặc bún cá….Có thêm cho vào bát bún chỉ thấy chả lụa, trứng vịt lộn hoặc thịt lợn quay.

Bún bò Nam bộ ở Hà Nội là thịt bò xào trộn bún rối cùng giá, lạc rang, hành phi, rau bạc hà…Nước trộn là 1 phần nước bò xào pha cùng nước mắm, dấm, đường, tỏi… chế như ăn bún chả, nem rán. Hồn cốt của món ăn là thứ nước trộn này, chỉ mấy thìa chan thôi nhưng tuyệt vời.

Vậy món bún bò Nam bộ có xuất xứ từ đâu mà lại xuất hiện ở Hà Nội???

May, mới rồi gặp mấy ông bạn vong niên (cũng đều 70 hoặc hơn 80) nơi quán bia. Mấy lão này nhà mạn Đường Thành, Cửa Nam, đều là cao bồi già, sói một thời và đều dân Hà Nội gốc đến 7 đời. Họ công việc khác nhau nhưng đã từng la liếm khắp ngóc ngách Hà Nội xưa nên hiểu và biết nhiều lắm. Mình mới ướm hỏi: “Mấy ông có biết món bún bò Nam bộ từ đâu ra không?”.

Im lặng một lúc, lão Sinh phố Hàng Trống nói: “Đâu ra thì không biết, nhớ sau hồi 79, Tàu đánh ta, tao dạt về ga Hàng Cỏ kiếm ăn. Thi thoảng có sang hàng bún chả đối diện cửa ga (phố Nam Bộ - phố Lê Duẩn nay), cạnh khách sạn Đồng Lợi ăn. Bán quán là mụ Can, có chồng là lão Kiện, đạp xích lô ở cửa ga. Thi thoảng có ít bạc nhạc bò, mụ lại cắt miếng nướng vỉ thay cho chả miếng. Ăn cũng lạ miệng, đưa cay được nhưng không ngon bằng chả miếng. Sau ăn món bún bò Nam bộ ở Hàng Điếu thấy vị tương tự nhưng là bò xào, lại có thêm lạc rang, hành phi… nên tao đoán là mụ Can dời về đây bán hàng nhưng không thấy mặt mụ ấy”.

Lão Chính, nhà phố Cửa Nam nói: “Trước tao kiếm ăn ở bến xe Kim Liên (nay là khách sạn Nikko phố Nam Bộ) cũng thường ăn bún chả quán bà Cả góc ngã 3 Nguyễn Quyền – Nam Bộ, nhiều lúc cũng có món này…”…

Về nhà, lên net tìm kiếm thì thấy những thông tin trên có vẻ phù hợp. Bún bò Nam bộ có xuất xứ ở Hà Nội, chả liên quan tý nào tới miền Nam cả, các bạn thân mến.